Landmannalaugar.info Google

 Landmannaafréttur 
Staðhættir
Veðurfar
Saga landsins
Saga lífsins:
Gróður
Fuglar
Fiskar
Spendýr
Saga mannsins
Ferðamál:
Friðlandað Fjallabaki
Umgengni
Aðstaða
Innkaup
Gisting
Samgöngur
Akstursleiðir
Gönguleiðir
Reiðleiðir
Hjólreiðar

  Saga lķfsins



Gróšur

Nokkrir gróšursęlir blettir eru į Landmannaafrétti. 

Žaš er nęstum hęgt aš tala um vinjar ķ eyšimörkinni, einkum ķ kringum vötn og ķ lęgšum.  Žetta er mest įberandi į Kringlu-svęšinu (Löšmundarvatn, Landmannahellir Klukkugilsfitjar), ķ Dómadal og viš Kżlinga aš ógleymdum hinum umfangslitlu en gróskumiklu bökkum hinna hlżju Landmannalauga.  Gróšur žrķfst illa į hinu sśra bergi sem sušurhluti afréttarins er aš svo miklu leiti śr. 

Eyšisandar sem fjśka til og frį einkenna noršurhlutann.  Sumariš er svalt og stutt, ķ rauninni fį plöntur svęšisins ekki nema um tvo mįnuši į įri til aš vera til.  Samt er gróšur allsstašar aš reyna aš vera til.  

Į söndunum er žaš einkum melgresiš sem skżtur rótum, safnar aš sér foksandi, fjölgar sér ķ skjóli hans og myndar žannig hólažyrpingar.  Litlar lambagrasžśfur eru vķša įberandi og sumstašar nį geldingahnappar og blóšberg sér į strik. 

Mosar eru sį gróšur sem žekur meira svęši en ašrar gróšurtegundir.  Žeir žrauka undir langvarandi snjóalögum, halda sér ķ sandinn, hvar sem hann er ekki fjśkandi og er jafnvel bśinn aš taka sér bólfestu į fjöllum śr sśru bergi. 
Mjśkan mosa er aš finna ķ flestum hraunum svęšisins og einhverjar skófir ķ žeim öllum.  En žaš eru móbergsfjöllin sem eru konungdęmi mosans.  Flest eru žau gręn uppśr og sum reyndar ašeins aš ofan. 

Sum žessara fjalla eru ekki ašeins vaxin mosa, heldur og żmsum grösum.  Žannig eru til dęmis Tjörvafell og Löšmundur vinsęlir sumardvalarstašir saušfjįr, vegna rķkulegrar fęšu.  Vęntanlega hefur saušfjįrbeit eitthvaš aš segja, en žį einkum į söndunum, žar sem nżgręšingssprotar freista kindanna. 
Vatn og vindur eiga vķša aušvelt meš aš rjśfa gróšuržekjur, einkum eftir aš mannskepnan hefur myndaš ķ hana sįr meš feršum sķnum. 
Gjóskufall ķ kjölfar eldgosa er ekki til žess falliš aš aušvelda hįlendisgróšrinum lķfsbarįttuna.

upp

Fuglar

Fiskar

Sérstakir fiskar fyrir tvęr sakir, lifa lękjunum.  Fyrir žaš fyrsta, žį eru žaš urrišar, en žeir eru sjaldgęfir ķ vötnum sem tengjast hinni bleikjusetnu Tungnaį.  Ķ öšru lagi, žį žola žeir hita betur en ašrir silungar.  Žeir skjótast upp ķ heita lękinn til aš fį sér bita af rķkulegu lķfrķkinu žar.  Góšur er bitinn en vondur er hitinn en svo mį illu venjast aš žolanlegt žyki.

Urriši og bleikja eru ķ vötnum og įm. Ķ sumum vatnanna eru hornsķli.

Sleppingar hafa įtt sér staš, en įšur en til žess kom var urriša aš finna ķ mörgum stöšuvatnanna.  Er žaš rįšgįta hvernig hann hafi komist žangaš, žvķ ķ mörgum tilfellum er enginn sżnilegur samgangur viš önnur vötn auk žess sem jaršsagan er svo ung aš ekki er hęgt aš benda į vatnsrįsir ķ jökulžekju ķsaldarinnar. 

Fyrir um 40 įrum tóku sig til athafnasamir menn nešan śr byggšum og settu bleikju ķ sum vatnanna.  Žetta leit vel śt mešan bleikjan var aš éta allt sem til var og spikfitnaši.  Žegar veislunni lauk tók viš hungursneyš.  Bleikjan tórir ķ stórum hjöršum örkóša en urrišinn dó śt.  Žar sem vötnin eru ólķk hvert öšru sem vistkerfi, žį gekk žessi žróun mis hratt fyrir sig ķ žeim. 

Afdrifarķkust var slepping ķ vatn sem hafši samgang viš Tungnaį.  Žašan komst fiskurinn ķ įna og svo śr henni ķ önnur tengd vötn.  Athyglisvert er aš skoša Blautaver ķ žessu samhengi.  Žaš tengist Tungnaįnni en ķ žvķ lifa saman įgętis bleikja og urriši.
Geršar hafa veriš tilraunir til aš grisja vötnin. 
Fyrra įtakiš stóš ķ įratug og skilaši fjölda tonna į land en bar lķtinn įrangur. 
Seinna įtakiš hefur stašiš ķ rśman įratug og stendur enn.  Žar hefur fęrri tonnum veriš mokaš upp en žeim mun fleiri einstaklingum, enda hefur įherslan veriš į allar stęršir fiskjar, nema helst žį stęrstu, žvķ žeir eru ętlašir stangveišimönnum. 

Įrangur hefši mįtt vera meiri en žó mį tala um sigur į tveimur vķgstöšvum:  Laufdalsvatn, sem er lķtiš vatn noršan viš Löšmund, og Löšmundarvatn, sem er mešalstórt vatn sunnanmegin fjallsins, ķ alfaraleiš. 

upp

Ķ Frostastašavatni hefur tekist aš hęgja mjög į hnignuninni.  Auk grisjunarmanna veiša ašrir heimamenn ķ žvķ ķ net og svo er žaš vinsęlasta stangveišivatniš.  Vinsęlustu stangveišivötnin eru žessi: 

Frostastašavatn: Mikiš af bleikju ķ kringum pundiš en fęst upp ķ 9 pund. Bragšbest fyrri part sumars.  Sżnir sig mikiš en getur veriš treg aš bķta į. Sumir hafa žó nįš nokkrum tugum į dag. 

Ljótipollur:  Eins til tveggja punda urrišar.  Stašar- og beituval skipta mįli, sumir veiša vel. 

Löšmundarvatn:  Tęplega punds bleikja en fer stękkandi.  Góš veišivon.

Dómadalsvatn:  Urriši.  Fer eftir įrgangi sleppifisks hve vęnn hann er.  Įgęt veišivon. 

Blautaver:  Urriši og bleikja:  Żmsar stęršir, misjöfn veišivon. 

 

Spendżr

Hvergi į öllu Fjallabakssvęšinu er eins mikiš af spendżrum og ķ Landmannalaugum. 
Žar er um aš ręša tegund sem kallast homo sapiens.  Stundum eru hundar meš žeim og  vęnir hópar af hestum. 

Nokkrir hestar eru aš stašaldri yfir sumartķmann ķ Landmannalaugum, Hraunhestarnir
Kindur bęndanna nešan śr sveit gera sér dęlt viš gróšurvinina ķ kringum heita vatniš.  Žęr kippa sér lķtiš upp viš nįvist feršafólksins. 
Hundar verša hinsvegar aš vera ķ bandi. 
Refurinn er minna fyrir samneyti viš fólk.  Vera mį aš hann  sé tķšari gestur į vorin og haustin, žegar ófęrt er fólki. 
Minnkur hefur sést ķ grenndinni į żmsum įrstķmum.

upp

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Veiðileifi seld í Landmannalaugum
og Landmannahelli.

Leyfið á stöngina yfir daginn
kostar 1.000 kr.
og eittþúsund kr. að auki,
sem fást endurgreiddar þegar
veiðiskýrslunni er skilað.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
   Nína Ivanova & Ómar Smári Kristinsson © 2003—2011

last updated - 01.10.2011